AQUON werkt mee aan de ontwikkeling van een innovatieve Maatlat Vis. Deze maatlat gebruikt eDNA om de visstand ecologisch te beoordelen, binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Wat is de Maatlat Vis?

In de KRW is per watertype vastgelegd welke vissoorten er thuishoren. Tot nu toe werd die beoordeling vooral gedaan met traditionele vangstmethodes, zoals fuiken en elektrovisserij. Maar wat als je met een eenvoudig watermonster en DNA-analyse veel meer soorten kunt detecteren? Dat is sneller, diervriendelijker en mogelijk ook betrouwbaarder.

Vergelijking van methodes

In 2024 is een landelijk vergelijkingsproject gestart door Aeres Hogeschool, met ondersteuning van Rijkswaterstaat. AQUON is hier actief bij betrokken via de gebruikerscommissie. Doel van het project is om twee gangbare methodes voor eDNA-analyse te vergelijken met de traditionele methoden, om zo een onderbouwd protocol te ontwikkelen voor brede toepassing. Daarbij wordt samengewerkt met een brede groep experts, zodat de methode gedragen wordt en niet afhankelijk is van de keuzes van slechts enkele partijen.

Hoe werkt zo’n maatlat?

De maatlat vergelijkt de visgemeenschap in een waterlichaam met een referentiesituatie: de best mogelijke ecologische toestand zonder menselijke invloed. Die referentie verschilt per watertype, van stromende rivieren tot stilstaande poelen en dat bepaalt weer hoeveel en welke soorten vissen daar in principe thuishoren.

De eerste stap is nu om de data uit traditionele methodes te vergelijken met eDNA-resultaten. Daarbij wordt onderzocht wat de ecologische betekenis is van de soorten die met DNA worden gevonden. “Met eDNA vind je vaak meer soorten dan met fuiken of elektrovisserij,” vertelt Sander Heeman, senior analist hydrobiologie bij AQUOn. “Maar je moet dan ook goed weten wat die extra soorten betekenen voor de beoordeling. We willen voorkomen dat de KRW-score onbedoeld omhoog of omlaaggaat doordat de meetmethode verandert.”

Richting 2030 breed toepasbaar

De nieuwe maatlat vis moet uiteindelijk leiden tot een robuuste beoordelingssystematiek die ook juridisch standhoudt binnen de KRW. De verwachting is dat de methode richting 2030 klaar is voor landelijke toepassing. Heeman: “Het ontwikkelen van een betrouwbare maatlat vis met behulp van eDNA kost tijd. Maar als het lukt, dan levert dat een efficiënte, schaalbare én diervriendelijkere manier op om de ecologische toestand van onze wateren in kaart te brengen.”