In Nederland zijn er verschillende officiële zwemwaterlocaties waar je veilig kunt zwemmen tijdens het zwemwaterseizoen. Om ervoor te zorgen dat het water schoon en veilig blijft, wordt de bacteriologische waterkwaliteit regelmatig gecontroleerd. Hierbij wordt specifiek gekeken naar de aanwezigheid van Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen, die afkomstig zijn uit feces. Deze bacteriën geven een indicatie van de bacteriologische kwaliteit van het water en hogere concentraties kunnen leiden tot een hoger risico op ziekte wanneer je in het water zwemt. Het is daarom belangrijk om te achterhalen waar de bron van deze fecale bacteriën ligt, zodat gerichte maatregelen genomen kunnen worden om de waterkwaliteit te verbeteren.

Bronopsporing

In 2022 is er gedurende de periode van februari tot en met september een onderzoek uitgevoerd naar mogelijke bronnen van fecale verontreiniging op de zwemwaterlocatie Meijepark en omgeving. Hiervoor is gebruikgemaakt van eDNA. AQUON heeft gezocht naar de aanwezigheid van dit DNA van potentiële bronnen, zoals vogels, hond en mensen (humaan), wanneer er verhoogde waarden van E. coli of intestinale enterococcen werden gevonden op deze locaties.

Bij het opsporen van hond- en vogelbronnen werd er gekeken naar de aanwezigheid van mitochondriaal DNA. Wanneer er echter sprake was van een mogelijke humane bron, dan werden de monsters onderzocht op de aanwezigheid van DNA van de bacteriesoort Bacteroides dorei. Op deze manier werd er geprobeerd om de oorzaak van de verhoogde fecale bacteriën in het zwemwater te achterhalen om gerichte maatregelen te kunnen nemen.

Resultaten

Uit de resultaten van het onderzoek naar de bronnen van fecale verontreinigingen bij zwemwaterlocatie Meijepark en omgeving blijkt dat watervogels en menselijke uitwerpselen hoogstwaarschijnlijk de belangrijkste bronnen zijn. Het DNA van watervogels was over het algemeen aanwezig in het water, maar slechts licht verhoogd bij monsters met verhoogde fecale bacteriën. Het DNA van de humane indicatorbacterie B. dorei was echter vaak te meten bij monsters met sterk verhoogde fecale bacteriewaarden en niet aanwezig in controlemonsters met lage fecale bacteriewaarden. Dit duidt erop dat humane bronnen hoogstwaarschijnlijk de grootste invloed hebben op de verhoogde fecale bacteriën concentraties op deze locaties.

Verbetering zwemwaterkwaliteit

Wouter Balster (opdrachtgever van Hoogheemraadschap van Rijnland) licht toe:Door het inzetten van de bronopsporing hebben we inzicht gekregen in de bronnen van de bacteriologische overschrijdingen op de zwemwaterlocatie en een aantal omliggende locaties. In 2022 is er bij de zwemwaterlocatie Meijepark een tijdelijke doorspoelpomp geplaatst. Met het extra onderzoek is gekeken of die maatregel voldoende effectief is om de bacteriologische overschrijdingen te verminderen. Het is belangrijk dat er bij de aanvoer geen bacteriologische overschrijdingen zijn. We hebben op deze plekken gelukkig geen overschrijdingen gemeten. We zien een duidelijke verbeteringen van de zwemwaterkwaliteit op de zwemwaterlocatie door de toegepaste maatregel, ondanks dat bij een aantal omliggende locaties de overschrijdingen niet zijn afgenomen.”

Effectief of niet

Doordat er inzicht is de bronnen van de bacteriologische verontreiniging kan hoogheemraadschap van Rijnland onderbouwen welke maatregelen wel of niet effectief zijn en wie of wat de bronnen zijn. Zoals in dit geval de vogels een belangrijk aandeel hebben in de bacteriologische verontreinigingen en dat er geen sprake is van rioolbreuk of een lozing.

Wouter: “De samenwerking met het eDNA-team is uitstekend verlopen. Een grote meerwaarde is dat er naast de “kale” resultaten een duidelijke uitleg werd gegeven over de betekenis van de resultaten. Uiteindelijk is alles verwerkt in een mooi eindrapport.”

Ook interessant

Einde zwemwaterseizoen 2023 20 oktober 2023

Terugblik op een intensief zwemwaterseizoen

Lees meer
Het belang van goed zwemwater 13 juli 2023

RTV Dordrecht belicht de controle op blauwalg

Lees meer
eDNA-onderzoek bevestigt succes terugkeer kwabaal 17 april 2023

Monitoring in opdracht van waterschap De Dommel

Lees meer
eDNA analyses bij AQUON 15 maart 2023

Compleet overzicht van producten en dienstverlening

Lees meer